Jeśli pracodawca zawarł z obcą osobą dwie umowy zlecenia, wówczas świadczenia przyznawane z racji obu umów podlegają opodatkowaniu (na ogólnych zasadach). Kwestia oskładkowania zależeć natomiast będzie przede wszystkim od uzyskiwanych podstaw wymiaru składek ZUS w danym miesiącu oraz od rodzaju prac, jakie są wykonywane w ramach ww. umów.
W obecnie stanie prawnym, zleceniobiorca, którego łączna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w danym miesiącu osiąga lub przewyższa poziom minimalnego wynagrodzenia za pracę, z kolejnych umów zlecenia podpisanych w tym miesiącu podlega wspomnianemu ubezpieczeniu wyłącznie dobrowolnie.
Jeśli osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z dwóch umów zlecenia jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tej umowy, którą rozpoczęła wykonywać wcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z drugiej umowy lub zmienić tytuł ubezpieczeń, jednak z istotnym zastrzeżeniem. A mianowicie, jeśli z umowy rodzącej obowiązek przedmiotowych ubezpieczeń podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia w danym miesiącu jest niższa od minimalnego wynagrodzenia, ubezpieczenia emerytalno-rentowe obowiązkowe są też z drugiej umowy.
W sytuacji, kiedy z pierwszej umowy zlecenia zleceniobiorca będzie osiągał podlegający ozusowaniu przychód w kwocie płacy minimalnej, to obowiązek ubezpieczeń społecznych powstanie z tytułu pierwszej z nich. Brak będzie natomiast obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu drugiej umowy zlecenia, przy której obowiązkowa będzie tylko składka zdrowotna.
Powyższe potwierdza interpretacja indywidualna ZUS z 14 września 2018 r. (sygn. WPI/200000/43/977/2018).
Omawiając poruszone zagadnienie należy zwrócić uwagę na to, że:
- ustalając łączną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie bierze się pod uwagę kwot przychodów wykazanych za miesiąc po ustaniu danego tytułu ubezpieczenia, tj. za miesiąc, w którym ubezpieczony nie podlegał już ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym ani jeden dzień (w tym miesiącu nie zachodzi wszakże zbieg z tym tytułem),
- w odniesieniu do zleceniobiorców, dla których odpłatność w umowie zlecenia została określona miesięcznie kwotowo, w stosunku do miesiąca, w którym wystąpiła niezdolność do pracy skutkująca uzyskaniem niższego przychodu lub nieuzyskaniem go wcale, przy sumowaniu podstaw wymiaru składek społecznych uwzględnia się kwotę określoną w umowie zlecenia, przy czym niezdolność do pracy musi być związana z korzystaniem przez zleceniobiorcę z zasiłku z ubezpieczenia społecznego. Przedstawionej reguły nie stosujemy jednakże w przypadku osób, dla których odpłatność w umowie została określona w kwotowej stawce godzinowej, akordowej albo prowizyjnie. Takich wyjaśnień udzielił ZUS w poradniku pt. „Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu oraz ustalania podstawy wymiaru składek osób wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych”
Ważne!
Zawarcie dwóch odrębnych umów zlecenia z tym samym zakresem prac i w tym samym terminie stanowi obejście przepisów art. 18 ust. 3 w zw. z art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Bez znaczenia pozostaje przy tym, że prace wykonywane przez zleceniobiorcę dotyczą odrębnych kontraktów realizowanych przez samego przedsiębiorcę na rzecz różnych kontrahentów. Stronami umów zlecenia są te same podmioty, a czynności wykonywane przez zleceniobiorcę na rzecz tego samego zleceniodawcy.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla takich zleceniobiorców stosownie do treści art. 18 ust. 1 i 3 przywołanej ustawy, stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzyskany przez zleceniobiorcę z tytułu wynagrodzenia uzyskanego z tytułu obydwu umów zlecenia.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne należy ustalić w takim przypadku poprzez zsumowanie przychodów otrzymywanych przez zleceniobiorcę z obu umów zlecenia (interpretacja ZUS z 17 listopada 2017 r., sygn. DI/100000/43/1268/2017).
